Nếu có ai đó nói rằng có một thứ có thể giúp bạn bơi nhanh hơn, ít mệt hơn mà bạn không cần phải có thể lực tốt hơn, không cần quạt tay, đập chân nhanh hơn, thì có thể bạn cho rằng người đó nói đùa. Nhưng thực tế thì đúng là “có một thứ” như vậy! Thứ đó chính là tư thế streamline.
Nếu có ai đó hỏi rằng bạn đạt được tốc độ cao nhất là vào thời điểm nào trong một cuộc thi bơi thì bạn chắc sẽ ngạc nhiên vô cùng nếu biết câu trả lời chính xác không phải là tốc độ bơi trên mặt nước mà chính là tốc độ đạt được khi đạp khỏi bục lúc xuất phát hoặc đạp khỏi thành hồ lúc quay vòng. Và để duy trì tốc độ cực đại đó càng lâu càng tốt, VĐV bơi cũng phải có một tư thế streamline tốt.
Vậy streamline là gì?
Về nghĩa tổng quát, streamline có nghĩa là “dáng thuôn, dáng khí động” (tàu, xe), nghĩa là hình dáng ít bị cản khi chuyển động. Vì vậy, streamline trong bơi lội có thể được dịch là sự “thuôn dòng” và được hiểu là hình dáng mà người bơi tạo ra để có thể di chuyển hiệu quả, ít bị cản nước và nhanh nhất có thể trong môi trường nước.
Trong đời thường, một số ngành nghề đòi hỏi người làm việc phải biết cách tạo dáng, đặc biệt là nghề người mẫu trên sàn catwalk và người mẫu chụp hình. Trong các môn thể thao, bộ môn nào xác định thành tích bằng thời gian (như chạy, bơi, đạp xe, …) thì cũng sẽ đòi hỏi VĐV phải biết cách “tạo dáng” để có hình dáng thủy động học tốt nhất khi di chuyển. Có thể nói, streamline chính là cách thức “tạo dáng” của VĐV bơi khi di chuyển trong nước.
Streamline có ý nghĩa như thế nào?
Streamline là một trong những mô hình chuyển động cơ bản của bơi lội giúp người bơi có được tư thế thủy động lực NHẤT mà con người có thể có khi ở dưới nước. Bạn có để ý là gần như không có loài cá nào có tay chân thừa thãi như loài người khi bơi dưới nước (trừ con sứa hơi giống một chút). Do đó, thuôn dòng là tư thế gần nhất mà một người bơi có thể đạt được tương tự như tư thế của loài cá. Tư thế này tạo nên lực cản ÍT nhất, đồng thời cũng giúp người bơi đạt được một số tốc độ CAO NHẤT.
Do đó, hình dáng streamline (hay tư thế streamline) chính là một kỹ thuật được người bơi sử dụng DƯỚI MẶT NƯỚC trong mỗi kiểu bơi khi xuất phát hoặc khi quay vòng, đồng thời là cơ sở của các kiểu bơi lấy cột sống làm trục (kiểu bơi ngửa và kiểu bơi tự do). Các kiểu bơi bướm và bơi ếch có hoạt động dựa vào trục ngang cơ thể nên phải “hy sinh” một ít sự thuôn dòng tốt nhằm tạo ra sức mạnh lớn hơn cho cơ thể tiến về trước.
Do đó, dù bạn là ai - người mới học bơi hay là một VĐV bơi lội cấp cao, người chuyên sâu bơi trong hồ hay bơi ngoài trời, bơi cự ly ngắn hay bơi cự ly dài, bơi kiểu bướm, ngửa, ếch hay tự do, bơi nhóm tuổi hay bơi master – TẤT CẢ đều phải có tư thế thuôn dòng tốt.
Cách thức thực hiện tư thế thuôn dòng
Nếu bạn có tư thế streamline tốt, cộng với kỹ thuật uốn sóng bướm hiệu quả, bạn sẽ di chuyển ở dưới mặt nước nhanh hơn so với khi bạn bơi ở trên mặt nước (do không chịu lực cản do sóng tạo ra ở trên mặt nước). Chính vì lợi thế không thể chối cãi đó, Liên đoàn bơi lội quốc tế - FINA, đã khống chế khoảng cách di chuyển dưới mặt nước không quá 15 mét sau xuất phát và quay vòng trong bơi ngửa, bướm và tự do.
Để đạt tư thế streamline tốt sau mỗi lần xuất phát và quay vòng, bạn phải duỗi dài cơ thể và duỗi dài hai cánh tay về trước với bàn tay này đặt lên bàn tay kia, ngón cái của bàn tay trên khóa xuống bàn tay bên dưới. Tại điểm này, cả hai cánh tay phải thẳng, khuỷu tay khóa chặt lại với nhau, hai chân cũng duỗi thẳng dài phía sau. Mục tiêu là để giảm thiểu lực cản tối đa. Bạn phải có thói quen đạt được tư thế này mỗi khi bắt đầu cho một lần bơi mới ở mỗi đầu hồ. Khi bạn đã thành thạo trong việc đạp khỏi tường trong tư thế thuôn dòng, bạn sẽ nhận thấy bạn bơi ít động tác hơn và mang nhiều tốc độ hơn vào động tác tay đầu tiên của bạn.
Để có được sự thuôn dòng tốt khi bơi, bạn cần lưu ý điều chỉnh nhẹ tư thế đầu. Đầu càng cao thì hông và chân càng chìm (giống trò chơi bập bênh vậy thôi). Muốn đầu không cao thì mắt phải nhìn thẳng xuống đáy hồ để bơi như xuống dốc (downhill), không phải lên dốc (uphill). Mà đi xuống dốc bao giờ cũng khỏe hơn đi lên dốc phải không các bạn. Bạn sẽ bơi nhanh hơn mà không tốn nhiều công sức. Và đừng quên đôi chân. Một động tác chân đập rộng (gập đầu gối nhiều) làm tăng lực cản và ảnh hưởng đến tư thế thuôn dòng. Một cú đá hẹp có thể hiệu quả hơn và đảm bảo tính thuôn dòng tốt hơn. Với đầu thấp và chân cao gần sát mặt nước như vậy, bạn sẽ có một tư thế thuôn dòng tốt với thân người cứng. Cơ thể như được dát mỏng trên mặt nước.
Huấn luyện viên Olympic Gennadi Touretski – người huấn luyện 2 kỷ lục gia thế giới người Nga là Michael Klim và Alex Popov - nổi tiếng về cách dùng các vật dụng để chuyển tải quan điểm của mình. Có một lần ông mang đến hồ bơi những bao cao su (condom) đã được thổi phồng lên để trình bày với các đồng nghiệp của mình về tầm quan trọng của việc duy trì thân người cứng trong lúc đập chân về trước. Khi bị xì hơi, các bao cao su thỏng xuống trong nước (giống như cơ thể bị thỏng xuống trong nước); khi được thổi lên, chúng lướt trên mặt nước chỉ bằng một cái đẩy nhẹ.
Tóm lại:
Streamline trong bơi lội có thể hiểu đơn giản là cơ thể “thẳng băng”, “thẳng đuột”, thẳng một đường từ đầu xuống chân, không võng lưng, không gù vai, không chìm chân, không vặn vẹo. Bạn có thấy con tàu nào di chuyển mà uốn éo không? Thân tàu phải thẳng để nó băng băng tiến về trước. Người bơi cũng vậy, thân người phải thẳng để “xé nước” tiến lên.
Trong Bí mật tư duy triệu phú, T. Harv Eker có nói: “Gốc rễ tạo nên hoa trái. Cái bên trong tạo ra cái bên ngoài. Cái vô hình tạo nên cái hữu hình. Những yếu tố “ẩn” sẽ tạo nên những thứ đang hiện hữu quanh ta”. Trong kỹ thuật bơi, thân người – chứ không phải là tay chân - chính là “gốc rễ”, tạo nên hoa trái là “tốc độ bơi”. Cái bên trong là “core” (sức mạnh lưng bụng) tạo ra cái bên ngoài là “lực”.
Chính vì vậy, thuôn dòng có thể tạo ra sự khác biệt cho người bơi. Có thể nói sự phân biệt giữa người bơi giỏi và người bơi bình thường chính là hình dáng thuôn dòng (streamline) của cơ thể.
Khi bạn “streamline” tốt, bạn có thể tự tin “livestream” động tác bơi của mình cho mọi người cùng xem!
Chung Tấn Phong
